Χοληστερόλη
Τι είναι η χοληστερόλη;
Είναι φυσικό συστατικό του οργανισμού μας, ο οποίος τη χρησιμοποιεί σαν δομικό υλικό, δηλαδή τη χρειάζεται για να φτιάξει τις μεμβράνες των κυττάρων του. Είναι απαραίτητη ακόμα και για τη σύνθεση ορισμένων ορμονών, όπως είναι η κορτιζόλη, τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη. Ένας άνθρωπος για να ζήσει πρέπει υποχρεωτικά να έχει στον οργανισμό του χοληστερόλη.
Πως παράγεται στον οργανισμό μας;
Το μεγαλύτερο μέρος (τα 2/3) παράγεται από το ήπαρ και το 1/3 το προσλαμβάνουμε με τις τροφές.
Η χοληστερόλη δεν κυκλοφορεί ελεύθερη στο αίμα, αλλά μεταφέρεται μέσω ειδικών πρωτεϊνών, οι οποίες ονομάζονται λιποπρωτεΐνες. Με αυτόν τον τρόπο η χοληστερόλη φθάνει από το έντερο ή το ήπαρ στα άλλα όργανα που την έχουν ανάγκη. Δύο από τις λιποπρωτεΐνες αυτές είναι: η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL) ή αλλιώς «κακή» χοληστερόλη και η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) ή «καλή» χοληστερόλη.
Είναι όλη η χοληστερόλη που κυκλοφορεί στο αίμα μας βλαπτική όταν είναι αυξημένη;
Όχι. Η ολική χοληστερόλη του αίματος αποτελείται από την «κακή» και την «καλή» χοληστερόλη. Η «κακή» χοληστερόλη, που είναι και η περισσότερη, βρίσκεται στο όχημα μεταφοράς που ονομάζεται LDL και είναι αυτή που προκαλεί τη ζημιά στα αγγεία. Έτσι, όση περισσότερη «κακή» (LDL) χοληστερόλη έχουμε, τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε να πάθουμε κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα. Αντίθετα, η «καλή» χοληστερόλη βρίσκεται στο όχημα μεταφοράς που ονομάζεται ΗDL. Η «καλή» (ΗDL) χοληστερόλη προστατεύει από την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων γιατί μαζεύει το περίσσευμα χοληστερόλης που έχει καθίσει στο τοίχωμα των αγγείων και το μεταφέρει πίσω στο ήπαρ. Επομένως, όση περισσότερη «καλή» (ΗDL) χοληστερόλη έχουμε, τόσο λιγότερο κινδυνεύουμε να εμφανίσουμε κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα. Έτσι, δεν μας αρκεί να γνωρίζουμε μόνο την ολική χοληστερόλη που κυκλοφορεί στο αίμα μας, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε πόση από αυτή είναι «καλή» και πόση είναι «κακή».
Με ποιο τρόπο μπορούμε να μάθουμε πόση χοληστερόλη κυκλοφορεί στο αίμα μας;
Με μία απλή εξέταση αίματος. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η νηστεία τουλάχιστον 12 ωρών πριν από την εξέταση (επιτρέπεται μόνο να πίνουμε νερό ή και να παίρνουμε τα χάπια μας). Αν π.χ. είναι να κάνουμε την εξέταση στις 9 το πρωί, τότε από τις 9 το βράδυ της προηγούμενης ημέρας δεν πρέπει να φάμε ή να πιούμε τίποτε εκτός από νερό. Οι διαβητικοί ασθενείς δεν πρέπει να πάρουν το χάπι τους για το ζάχαρο ή να κάνουν την ένεση ινσουλίνης το πρωί της ημέρας της εξέτασης εξαιτίας του κινδύνου εμφάνισης υπογλυκαιμίας. Το εργαστήριο μετρά την ποσότητα (συγκέντρωση) της ολικής χοληστερόλης, της «καλής» (ΗDL) χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Τα νούμερα της απάντησης αντιστοιχούν σε χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο (mg/dL). Το εργαστήριο δεν μετράει απευθείας την «κακή» (LDL) χοληστερόλη. Ο υπολογισμός της «κακής» (LDL) χοληστερόλης γίνεται σε 3 βήματα:
-
Διαιρούμε τα τριγλυκερίδια δια του 5
-
Προσθέτουμε στο αποτέλεσμα της διαίρεσης την «καλή» (ΗDL) χοληστερόλη
-
Αφαιρούμε αυτό το άθροισμα από την ολική χοληστερόλη
Πρέπει να σημειωθεί ότι αν τα τριγλυκερίδια είναι πάνω από 400 mg/dL δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτόν τον κανόνα.
Πότε πρέπει να κάνουμε εξέταση ελέγχου (τσεκ απ) για τη χοληστερόλη;
Κάθε άτομο ηλικίας μεγαλύτερης των 20 ετών πρέπει να ελέγξει τα επίπεδα των λιπιδίων του [ολική χοληστερόλη, «καλή» (HDL) χοληστερόλη, «κακή» (LDL) χοληστερόλη και τριγλυκεριδία]. Αν αυτά βρίσκονται μέσα στα επιθυμητά όρια, τότε πρέπει να ελέγχονται περίπου κάθε 5 χρόνια. Ωστόσο, αν διαπιστωθεί κάποιο πρόβλημα τότε τη συχνότητα του ελέγχου την καθορίζει ο γιατρός. Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις που υπάρχει κάποιο κληρονομικό πρόβλημα είναι πιθανό ο γιατρός να συστήσει να εξετασθούν και τα ανήλικα παιδιά μιας οικογένειας.