Θεραπεία
Η Οικογενής Υπερχοληστερολαιμία θεραπεύεται.
Αν διαγνωσθεί νωρίς, μπορούν να αποφευχθούν ή να επιβραδυνθούν σοβαρές καρδιαγγειακές παθήσεις, με τους παρακάτω τρόπους:
-
Διακοπή του καπνίσματος.
-
Υγιεινή διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα και τρανς λιπαρά.
-
Συστηματική σωματική άσκηση.
-
Φαρμακευτική αγωγή.
-
Θεραπεία αφαίρεσης της "κακής" (LDL) χοληστερόλης από την κυκλοφορία του αίματος.
Σχεδόν το 100% των ασθενών θα χρειαστεί να μειώσουν την χοληστερόλη τους με φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται πιο επιθετική θεραπεία όπως είναι αφαίρεση της «κακής» χοληστερόλης (μια διαδικασία με την οποία η "κακή" (LDL) χοληστερόλη αφαιρείται από το αίμα σε τακτά χρονικά διαστήματα).
Η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία συνιστά στις οικογένειες που έχουν στο ιστορικό τους πρόωρη καρδιακή προσβολή ή καρδιακή νόσο πριν την ηλικία των 55 για τους άνδρες και 65 για τις γυναίκες, να ελέγχουν την χοληστερόλη των παιδιών μετά την ηλικία των 2 ετών και πριν την ηλικία των 10.
Είναι σημαντικό να εντοπίσουμε την Οικογενή Υπερχοληστερολαιμία και να την θεραπεύσουμε σε οποιαδήποτε ηλικία, καθώς με αυτό τον τρόπο μειώνουμε την πιθανότητα εμφάνισης πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου σε επίπεδα ίδια με αυτά του γενικού πληθυσμού.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε την κακή (LDL) χοληστερόλη;
Υπάρχουν 2 βήματα προκειμένου να μειώσουμε τη χοληστερόλη μας:
Βήμα 1ο: Δίαιτα - Βήμα 2ο: Φάρμακα
Η δίαιτα αποτελεί το 1ο βήμα για τη μείωση της χοληστερόλης μας αλλά αν η χοληστερόλη δεν μειωθεί όσο χρειάζεται τότε πρέπει να πάρουμε και φάρμακα. Ο συνδυασμός δίαιτας και φαρμάκων είναι απαραίτητος σε όλους τους ασθενείς με οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Η εφαρμογή κατάλληλης δίαιτας μπορεί να μειώσει την υψηλή χοληστερόλη κατά 10-15%. Ο στόχος για τα επίπεδα της κακής (LDL) χοληστερόλης είναι κάτω από 100 mg/dL. Αν ένα άτομο με οικογενή υπερχοληστερολαιμία έχει ήδη εμφανίσει κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα (π.χ. έμφραγμα του μυοκαρδίου) τότε ο στόχος της θεραπείας για τα επίπεδα της χοληστερόλης μπορεί να είναι <70mg/dL. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις ένα παιδί γεννιέται από γονείς που και οι 2 πάσχουν από οικογενή υπερχοληστερολαιμία και το παιδί κληρονομεί και τα 2 ελαττωματικά γονίδια από τους γονείς του. Σε αυτή την περίπτωση δεν λειτουργούν καθόλου οι LDL υποδοχείς με αποτέλεσμα πάρα πολύ μεγάλη αύξηση των επιπέδων της χοληστερόλης. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο συνδυασμός δίαιτας και φαρμάκων δεν αρκεί για να μειώσει αυτά τα τόσο αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης. Οι ασθενείς αυτοί συχνά πρέπει να υποβάλλονται σε μια διαδικασία που μοιάζει με την αιμοκάθαρση (ονομάζεται LDL αφαίρεση) προκειμένου να αφαιρεθεί η κακή (LDL) χοληστερόλη από το αίμα.
Διαιτητική αντιμετώπιση της οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας
Mείωση των κεκορεσμένων (ζωικών) λιπών κάτω από το 7% των ολικών θερμίδων. Με άλλα λόγια πρέπει να τρώμε λιγότερο κόκκινο κρέας, καθώς και λιγότερο βούτυρο, τυρί και γάλα. Τα έτοιμα και τα γρήγορα φαγητά είναι συνήθως πολύ πλούσια σε λίπη. Εναλλακτικά μπορούμε να προτιμούμε τα προϊόντα που έχουν λιγότερο λίπος (λάιτ), το άπαχο κρέας, τα πουλερικά (χωρίς την πέτσα), τα ολικής άλεσης δημητριακά, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα ψάρια. Καλό επίσης είναι να προτιμούμε τις φυτικές μαργαρίνες αντί για βούτυρο.
Τα πολυακόρεστα λίπη πρέπει να αποτελούν έως και 10% των ολικών θερμίδων. Ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία είναι τα ψάρια (περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα) και επομένως είναι καλό να τρώμε ψάρι 2-3 φορές την εβδομάδα. Επίσης, πολυακόρεστα λίπη βρίσκουμε και στους ξηρούς καρπούς, τη σόγια, τους ηλιόσπορους και το καλαμπόκι.
Τα μονοακόρεστα λίπη πρέπει να αποτελούν έως και το 20% των ολικών θερμίδων. Έτσι, μπορούμε να χρησιμοποιούμε το ελαιόλαδο στη διατροφή μας (π.χ. στη μαγειρική, στις σαλάτες κ.τ.λ.). Το συνολικό ποσοστό του λίπους της διατροφής δεν πρέπει να υπερβαίνει το 30% του συνόλου των θερμίδων που τρώμε. Επίσης, πρέπει να αποφεύγουμε τα λεγόμενα τρανς λιπαρά οξέα που βρίσκονται σε τηγανητά φαστ φουντ φαγητά και σε ορισμένα τυποποιημένα προϊόντα (π.χ. ορισμένα μπισκότα, κράκερς, κούκις και ντόνατς).
Η χοληστερόλη που παίρνουμε από τις τροφές πρέπει να είναι λιγότερη από 200 mg την ημέρα. Τροφές πλούσιες σε χοληστερόλη είναι τα αυγά (και ιδίως ο κρόκος), το συκώτι και τα διάφορα ζωικά λίπη. Δεν πρέπει να τρώμε περισσότερα από 2-3 αυγά την εβδομάδα. Πολλές τυποποιημένες τροφές (κέικ, μπισκότα) και γλυκά με κρέμες είναι πλούσια σε χοληστερόλη.
Κάθε ημέρα πρέπει να τρώμε 20-30 γραμμάρια διαλυτών ινών. Τροφές πλούσιες σε διαλυτές ίνες είναι τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα όσπρια, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Οι τροφές αυτές μειώνουν την απορρόφηση χοληστερόλης και είναι πλούσιες σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, άλατα και αντιοξειδωτικά.
Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν ορισμένες τροφές πλούσιες σε φυτικές στερόλες/στανόλες (μαργαρίνη, γάλα και γιαούρτι). Συνιστάται η πρόσληψη περίπου 2 γραμμαρίων την ημέρα φυτικών στερολών/στανολών (μέσα σε εμπλουτισμένες τροφές) σε άτομα που έχουν υψηλή χοληστερόλη. Μία τέτοια πρόσληψη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της «κακής» (LDL) χοληστερόλης κατά περίπου 10%.
ΠΕΝΤΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ
ΓΙΑ ΜΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ:
Τρώμε λιγότερο λίπος και κυρίως λιγότερο κεκορεσμένο λίπος
Αντικαθιστούμε το κεκορεσμένο με πολυακόρεστο λίπος
Τρώμε περισσότερες τροφές που περιέχουν φυτικές ίνες
Τρώμε λαχανικά και φρούτα κάθε ημέρα
Τρώμε λιγότερες τροφές που είναι πλούσιες σε χοληστερόλη
Περιορίζουμε την κατανάλωση τροφών και ποτών πλούσιων σε ζάχαρη, καθώς και την κατανάλωση αλκοόλ.
ΠΩΣ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ
ΤΗΝ ΚΑΚΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ;
Ο συνδυασμός κατάλληλης δίαιτας και φαρμάκων είναι απαραίτητος σε όλους τους ασθενείς με οικογενή υπερχοληστερολαιμία προκειμένου να μειωθούν ικανοποιητικά τα επίπεδα της κακής (LDL) χοληστερόλης.
Υπάρχουν διαθέσιμα πολλά είδη φαρμάκων που μειώνουν τη χοληστερόλη και τα οποία μπορούν να χορηγηθούν είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμούς. Επίσης, νέα φάρμακα βρίσκονται υπό έρευνα και ανάπτυξη. Γενικά συνιστάται η έναρξη φαρμακευτικής αγωγής από την ηλικία των 8-10 ετών, αν ο γονιός είχε εμφανίσει κάποιο καρδιακό επεισόδιο πριν την ηλικία των 40 ετών. Η θεραπεία είναι για όλη τη ζωή
και βοηθάει καθοριστικά ώστε το άτομο να ζήσει πολλά χρόνια και με καλή ποιότητα ζωής. Οι δύο παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη πριν την έναρξη της θεραπείας είναι τα επίπεδα της κακής (LDL) χοληστερόλης και το οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου.
Τόσο η δίαιτα όσο και τα φάρμακα πρέπει να συνεχίζονται σε όλη τη διάρκεια της ζωής
σε άτομα με οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Αν διακοπεί η θεραπεία τότε τα επίπεδα της
χοληστερόλης θα ανέβουν εκεί που ήταν πριν ξεκινήσει η θεραπεία.
Γιατί είναι απαραίτητη η χορήγηση θεραπείας καθόλη τη διάρκεια της ζωής;
Ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει συνεχώς χοληστερόλη και καθημερινά απορροφάει λίπος και χοληστερόλη από τη διατροφή. Από τη στιγμή που τα επίπεδα της κακής (LDL) χοληστερόλης μειωθούν με τη θεραπεία είναι πολύ σημαντικό να μην αυξηθούν ξανά. Δεδομένου ότι τα άτομα με οικογενή υπερχοληστερολαιμία δεν μπορούν να μεταβολίσουν καλά τη χοληστερόλη είναι απαραίτητο να ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής, καθώς και να παίρνουν τα φάρμακά τους σε όλη τους τη ζωή προκειμένου να διατηρήσουν χαμηλά τα επίπεδα της κακής (LDL) χοληστερόλης. Αν διακοπεί η θεραπεία τότε τα επίπεδα της χοληστερόλης θα ανέβουν εκεί που ήταν πριν ξεκινήσει η θεραπεία.
Φαρμακευτική αγωγή
Η επιθετική αντιμετώπιση της νόσου με τη χορήγηση υπολιπιδαιμικής θεραπείας είναι πολύ αποτελεσματική. Μετά την ηλικία των 8-10 ετών τα παιδιά με οικογενή υπερχοληστερολαιμία και όλοι οι ενήλικες πρέπει να λαμβάνουν για όλη τη ζωή τους φάρμακα (ισχυρές στατίνες και πολλές φορές σε συνδυασμό με εζετιμίμπη) με στόχο να μειωθούν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης τουλάχιστον κάτω από 100 mg/dL στους ενήλικες, κάτω από 135 mg/dL στα παιδιά και κάτω από 70 mg/dL αν έχει ήδη εμφανισθεί καρδιαγγειακή νόσος. Τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά και το ποσοστό καρδιαγγειακών συμβαμάτων σε άτομα με οικογενή υπερχοληστερολαιμία εξισώνεται με αυτό του γενικού πληθυσμού μετά από 10 έτη κατάλληλης υπολιπιδαιμικής θεραπείας. Για ασθενείς με ομόζυγη υπερχοληστερολαιμία έχει πρόσφατα λάβει ένδειξη ένα φάρμακο που ονομάζεται λομιταπίδη. Επιπρόσθετα, έχουν εγκριθεί στην Ευρώπη και την Αμερική νέα φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς της PCSK9. Πρόκειται για φάρμακα που χορηγούνται υποδόρια κάθε 15 ή 30 ημέρες. Αυτά τα φάρμακα είναι πολύ αποτελεσματικά, συνδυάζονται με τα υπόλοιπα φάρμακα που χορηγούσαμε ως σήμερα και δεν φαίνεται να έχουν καμία ιδιαίτερη παρενέργεια.
